Historycznie o służbie zdrowia w Ryczywole

Budynek szpitala dla ludności katolickiej 

Od nich zależy nasze zdrowie i życie. Towarzyszą nam w trudnych i radosnych chwilach. Dziś o lekarzach, akuszerkach, dentystach i aptekarzach w przeszłości. Niestety źródła do dziejów służby zdrowia w Ryczywole i okolicach są bardzo ubogie – obecny stan wiedzy pozostawia wiele do życzenia. Poniższe ustalenia są więc przyczynkiem do dalszych badań. Jeśli państwo są w posiadaniu informacji lub dokumentów proszę o kontakt w celu uzupełnienia.

W archiwum parafialnym zachowały się wzmianki o szpitalu dla ludności katolickiej. Powstał w wieku XVI (1585 r.) – spalony podczas potopu szwedzkiego następnie odbudowany. Drugi raz ogień strawił szpital w 1830 , odnawiany kilkakrotnie (m.in. w 1847 r), by 1890 r. przeszejść generalny remont. Składał się z 4 izb i działał jeszcze w 1906 r. Posługę dla chorych wykonywały szpitalnice lub szpitalnik wspierane przez organistę.  Budynek został rozebrany w 1995 r.

Pierwsze wzmianki o lekarzach pojawiają się pod koniec XIX w. W leksykonie wymieniany jest doktor Wrzyszczyński.  Dentystą i balwierzem jednocześnie był Polcyn, aptekę natomiast prowadzili Lamprecht, Kutzner i Gottfried Viestaedt. Apteka znajdowała się w Rynku. W 1912 r. do Ryczywołu przybył Gustav Neugebauer, a praktykę dentystyczną rozpoczął Hugo Zoeger (rodzina Zoeger była właścicielem m.in. Restauracji i Hotelu na Rynku oraz nieruchomości na ul. Czarnkowskiej). Lekarz i dentysta byli płatni i obsługiwali ludność wszystkich narodowości. W okresie Powstania Wielkopolskiego w sali Piątkowskiego mieścił się szpital polowy.  Po odzyskaniu niepodległości koncesję na sprzedaż leków otrzymał  Polak Kazimierz Kugler, a apteka przyjęła nazwę „Apteka pod Pelikanem”. Kobiety rodziły w domach pod opieką akuszerek. W aktach urodzenia pojawiają się położne – Emilia Hildebrandt, Maria Szepke i Prakseda Górzna. Lekarzem pierwszego kontaktu do 1945 r. był Gustav Neugebauer, który zorganizował przychodnię na ul. Kolejowej.  Gabinet dentystyczny znajdował się na ul. Czarnkowskiej. Jesienią 1939 r. Hugo Zoeger został zginął w niejasnych okolicznościach – gabinet istniał dalej, a pacjentów przyjmował praktykant Józef Ceranowicz.  Aptekę podczas okupacji przejął Vendt. Z Gustavem Neugebauerem i sprzedawczynią w aptece – Ireną Maćkowiak łączy się niesamowita historia. Wspólnie wbrew niemieckiemu prawu i z narażeniem się  na odpowiedzialność karną sprzedawali leki ludności polskiej ratując wiele osób przed śmiercią lub trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Do dziś nikt oficjalnie nie podziękował rodzinie Neugebauer, która mieszka pod Berlinem (warto przemyśleć ufundowanie pamiątkowej tablicy na murze starego ośrodka zdrowia). Trzeba też wspomnieć o lekarzach wywodzących się  z Ryczywołu – Hugo Arthusie Gabercie, Isidorze Spitzerze i Eliasie Auerbachu, Joachimie Neugebauerze . W 1945 r. miejscowa ludność pozostała bez lekarza – rosyjski frontowy felczer nie był w stanie zapewnić opieki ludności wracającej z obozów i przymusowych robót. Ratunkiem dla lokalnej społeczności okazał się Jan Szubzda – późniejszy Dyrektor Szpitala w Obornikach. Wspólnie zorganizowali prowizoryczny punkt pomocy medycznej w Restauracji Kaczora. Przychodnię zorganizowano w budynku należącym do Gustava Neugabauera, który przyjął nazwę „starego ośrodka”. Nowy wybudowano w 1975 r. Warto wspomnieć powojennych lekarzy – doktora Włodzimierza Makarewicza, Tadeusza Sobczaka, Romualda Kosmowskiego, Jarosławę Antczak, Ewę Nowak, Romana Mendyka, doktora Liszkowskiego, Zbyszko Kubisza, Jacka Wichłacza, Dariusza Woźniaka i Danutę Nykę – Woźniak, aptekarzy – Panią Sławek, Wojciecha Janiszewskiego, dentystów – Józefa Ceranowicza, doktora Winiarskiego, Teresę Młodożyńska, Małgorzatę Wincenciak, Marię Arcimowicz, Liliannę i Brunona Barłogów.

Bardzo proszę mieszkańców o dosyłanie innych informacji. Warto uwiecznić pamięć o tych, którzy od wieków stoją na straży naszego zdrowia.

Stary ośrodek zdrowia 

Nowy ośrodek zdrowia 

Gustav Neugebauer – lekarz dwudziestolecia międzywojennego w Ryczywole 

Wendt – właściciel apteki w okresie okupacji