Gminny Ośrodek Kultury w Ryczywole w niedzielne przedpołudnie (24 listopada) otworzył swoje podwoje dla miłośników historii regionu. Tym razem Panowie Jacek Dreżyński i Robert Zimny przedstawili dzieje naszych sąsiadów żydowskiego pochodzenia. Ryczywół przez wieki był przykładem pokojowej koegzystencji trzech narodowości i trzech religii. Od kilku lat trwają prace wokół uporządkowania i oznaczenia kirkutu (cmentarz). Wszystko jest na dobrej drodze – kilka dni wcześniej w Ryczywole pojawili się przedstawiciele Komisji Rabinicznej do Spraw Cmentarzy z Warszawy, którzy dokonali oględzin nekropolii i przedstawili swoje uwagi do koncepcji zagospodarowania. Panowie prowadzący zostali zaproszeni przez Radę Sołecką, która włączyła się aktywnie w projekt. Przy pomocy słowa i obrazu referujący przedstawili dzieje społeczności żydowskiej od XVII do XX wieku. Pojawiło się wiele ciekawostek i anegdot, a słuchacze mogli włączyć się do dyskusji. Nie wszyscy wiedzą, że w pierwszej połowie XIX wieku odsetek ludności żydowskiej był proporcjonalny do pozostałych dwóch (1/3), a ziemia ryczywolska wydała wiele znanych osobistości, które choć później wyemigrowały to stale podkreślały swoje pochodzenie. Niewielka ilość źródeł powoduje, że pisanie historii gminy żydowskiej bardziej przypomina pracę detektywa niż historyka. Cierpliwość, dociekliwość i życzliwość to warunki, które musza być spełnione by przywrócić do życia pamięć o ludziach, którzy Ryczywół budowali i przekształcali. Dziś czerpiemy z tego dziedzictwa i nie możemy o tym zapominać. Zgromadzeni słuchacze na koniec mogli zobaczyć fragmenty Tory oraz zapoznać się z koncepcjami upamiętnienia cmentarza. Kropla drąży skałę – proces, który trwa od wielu lat przyjął realne ramy i miejmy nadzieję, że w 2020 r. zapalimy znicz na grobach rodziny Spitzer czy Hirsch. Dziękuję wszystkim, którzy naszą wizję zaakceptowali i mają otwarte umysły na odmienność religijną i kulturową. To potwierdzenie tolerancji wywodzącej się z już z czasów nowożytnych.
Tak było ….
Tak będzie – szkic wersja 1 i 2
