Roman Feldmann (pierwszy z lewej) na froncie zachodnim I wojny światowej. Ciekawostką jest to, że służył w armii razem z Maksymilianem Benklem (na zdjęciu w środku) – dowódcą Powstańców Wlkp. w Ryczywole.
27 grudnia minęło 99 lat od wybuchu najważniejszego Powstania dla Wielkopolan. Uczestnicy tego zrywu niepodległościowego po powrocie do swojej małej ojczyzny aktywnie włączyli się w życie lokalnej społeczności. Można powiedzieć, że stanowili elitę w dobrym tego słowa znaczeniu. A czasy dla Ryczywołu nie były łatwe – skutki kryzysu ekonomicznego odczuwali wszyscy mieszkańcy, a do tego w 1934 r. straciliśmy prawa miejskie. Odszedł z pracy burmistrz Stefan Pituła, a jego miejsce zajął wójt Roman Feldmann. Jeden i drugi byli Powstańcami i z typową dla siebie ofiarnością podchodzili do swoich samorządowych obowiązków, które chciałbym zaznaczyć były bardziej służbą i misją niż intratną posadą. Wcześniej opowiedziałem Państwu o Stefanie Pitule, dziś prezentuję biogram Romana Feldmanna.
Feldmann Roman urodził się 6 lutego 1898 r. w Ryczywole. Był synem Wincentego i Marianny Wielgosz. Ojciec Romana zajmował się handlem bydła i końmi, a matka opiekowała się gospodarstwem domowym. Roman Feldmann uczęszczał do szkoły powszechnej w Ryczywole. Następnie kształcił się w zawodzie cieśli i budowniczego. Powszechną służbę wojskową odbył w armii niemieckiej w latach 1916 – 1918 na froncie zachodnim w jednostce karabinów maszynowych. Otrzymał awans na stopień strzelca. Odznaczony Żelaznym Krzyżem II Klasy. Z wojska powrócił do Ryczywołu skąd zgłosił się ochotniczo do armii powstańczej. Swój powstańczy szlak bojowy rozpoczął nad Notecią na odcinku Romanowo – Walkowice. Służył w I wrzesińskiej kompanii kulomiotów (karabinów maszynowych) pod dowództwem ppor. Alojzego Nowaka, która weszła w skład batalionu budzyńskiego (później był to drugi batalion 4 pułku strzelców wielkopolskich). Odział ten wziął udział w walkach w okolicach Budzynia, Margonina, Podanina, Podstolic i Radwonek. 6 lutego 1919 r. uczestniczył w ataku na Podstolice, dowodzonym przez braci Wiktora i Antoniego Skotarczaków. Podczas odwrotu został ciężko ranny (przestrzelone lewe ramię). Przebywał w szpitalu, gdzie przeszedł rehabilitację. Wrócił do służby 21 stycznia 1920 r. do kompanii karabinów maszynowych w batalionie zapasowym 68 pułku piechoty. Ze względu na ranę przydzielony do kancelarii kompanii, gdzie pełnił funkcję pisarza. Przeniesiony od 18 grudnia 1920 r. do szwadronu zapasowego 26 pułku ułanów wielkopolskich. W jednostce założył biuro ewidencji, gdzie pełnił funkcję kierownika. Braki w kadrze oficerskiej powodują, że przydzielono mu funkcję oficera ewidencyjnego i referenta demobilizacyjnego. Zyskał bardzo pochlebne opinie przełożonych. Awansował 18 stycznia 1921 r. na stopień starszego ułana, a 14 maja 1921 r. na stopień kaprala etatowego. Później awansowany na plutonowego 57 pułku piechoty kompanii ciężkich karabinów maszynowych w Poznaniu. W służbie do 30 czerwca 1921 r.
Roman Feldmann już jako Powstaniec Wielkopolski (stoi w środku)
Po demobilizacji wrócił do Ryczywołu. Zatrudniony w charakterze cieśli przy budowie nowego Kościoła parafialnego w Ryczywole (1923-1925). Ponadto od 1924 r. pracownik firmy budowlanej „EICKE I LEWANDOWSKI” w Poznaniu przy ul. Towarowej 21. Zyskał duże uznanie pracodawcy, o czym świadczą wystawione pozytywne opinie. W 1929 r. otworzył własne przedsiębiorstwo budowlane, które prowadził do roku 1935 r. Po utracie praw miejskich w 1934 r. Ryczywół stał się gminą wiejską. Rada Gminy Ryczywół 30 marca 1935 r. wybrała Romana Feldmanna na funkcję wójta niezawodowego. Angażował się aktywnie w życie gospodarcze, społeczne i kulturalne Ryczywołu. Organizował pomoc dla bezrobotnych poprzez zbiórki żywności i prace interwencyjne. Wspierał rozwój polskiego kapitału w gminie Ryczywół, czym ściągnął na siebie niechęć lokalnych Niemców. Od 1933 r. członek BBWR. Pomimo jasno sprecyzowanych sympatii politycznych nie czynił przeszkód w działalności innych partii politycznych. Od 16 maja 1935 r. prezes LOPP. w Ryczywole. Inicjator założenia Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914-1919 w Ryczywole. W tejże organizacji w latach 1935-1939 pełnił funkcję prezesa. Od 1933 r. członek Rady Szkolnej i Sekretarz Opieki Rodzicielskiej Publicznej Szkoły Powszechnej w Ryczywole. Przyczynił się do rozwoju straży pożarnej w Gminie Ryczywół – w 1929 r. został mianowany prezesem Ochotniczej Straży Pożarnej w Ryczywole. Brał aktywny udział w życiu Parafii. Wybrany 9 listopada 1937 r. na prezesa Akcji Katolickiej Parafii Ryczywół. Działalność przerwała niespodziewana śmierć 11 kwietnia 1939 r. Roman Feldmann zmarł w Poznaniu. Pogrzeb odbył się w Ryczywole i stał się wielką manifestacją patriotyczną mieszkańców Ryczywołu. W pamięci wielu osób pozostał jako uczynny człowiek, patriota i społecznik, stąd tłumy na pogrzebie. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Ryczywole.
Roman Feldmann na zjeździe Wójtów w Poznaniu
Za udział w walkach o niepodległość odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Niepodległości. Roman Feldmann ożenił się 24.11.1925 r. z Magdaleną Nikodem. Mieli sześcioro dzieci.
Potwierdzeniem właściwego kierunku rozwoju gospodarczego Ryczywołu za kadencji Wójta Romana Feldmanna niech będzie, krótka relacja z posiedzenia Rady Gminy w 1939 r.
Rada Gminy Ryczywół pod Przewodnictwem p. wójta R. Feldmanna uchwaliła po rzeczowej dyskusji, w której zabierali głos panowie radni Kaczmarek z Tłukaw, Stasiak z Radomia i Kosmowski z Ryczywołu na swym budżetowym zebraniu w dniu 31 grudnia 1938 r. preliminarz budżetu administracyjnego na rok 1939/40 w ogólnej wysokości tak wydatkach jak dochodach 48.236,06 zł, przy czym większe kredyty przewidziano na takie inwestycje gminne jak budowa ośrodka zdrowia, targowicy gminnej, stadionu sportowego oraz gruntowna naprawa budynku gminnego w Zawadach.
Ambitne plany udało się dopiero zrealizować po mrocznym okresie okupacji. Możemy się tylko zastanawiać na jakim etapie rozwoju ekonomicznego byłby Ryczywół gdyby nie kataklizm II wojny światowej ?
Tłumy Ryczywolan żegnają Romana Feldmanna
