Dzieci przed wejściem do „białej szkoły” (zdjęcie ze zbiorów Łukasza Markwitza)
Mało osób pamięta genezę powstania budynku tzw. białej szkoły. Źródła mamy nieliczne i zdekompletowane ale benedyktyńska praca nieraz przynosi efekty. 11.11.1918 r. był dla Polaków dniem zwycięstwa i radości. Inaczej sytuacje widzieli i odczuwali miejscowi Niemcy i Żydzi. Fala emigracji do Republiki Weimarskiej trwała do połowy lat 20. Ci co zostali musieli sobie radzić w nowej rzeczywistości społeczno – gospodarczej. W szkole katolickiej na początku utworzono odział z niemieckim językiem wykładowym (funkcjonował do 1933 r.). Było to jednak niewystarczające. Gmina Ewangelicka w Ryczywole założyła szkołę pod nazwą Prywatna Szkoła Koedukacyjna z Niemieckim Językiem Nauczania, która najpierw funkcjonowała w budynku wynajętym (Stare Przedszkole), a od 1930 r. w oddanym do użytku budynku przy ul. 6 – stycznia (dawna ul. Ogrodowa) . Była to szkoła z internatem który mieścił się na 1 i 2 piętrze. Dyrektorami byli Małgorzata Busse, Ewald Schlack a potem Pfilipp Strauss. Zatrudniano maksymalnie 3 nauczycieli. W aktach odnalazłem jeszcze jedno nazwisko – nauczycielki Elżbiety Kowalkowskiej (Elisabeth Kowalkowski). Niestety Kuratorium oraz lokalne władze samorządowe i oświatowe miały liczne zastrzeżenia do funkcjonowania placówki (dotyczące poziomu nauczania, wyposażenia czy lojalnego stosunku do państwa polskiego). Czy były one uzasadnione ? Patrząc na napięte stosunki między Polską i Niemcami wydaje się, że szkoła stała się ofiarą oficjalnej nagonki propagandowej, która potrzebowała argumentów do utrwalania tezy o antypolskim obliczu mniejszości niemieckiej w II RP. Szkoła przestała istnieć w 1945 r. wraz z nadejściem frontu. Rosjanie zdewastowali ją w znacznym stopniu i tylko wysiłek lokalnej społeczności pozwolił na jej ponowne uruchomienie. Ale to już zupełnie inny rozdział w historii ryczywolskiej oświaty….
Philipp Strauss Dyrektor Niemieckiej Prywatnej Szkoły z internatem
Philipp Strauss urodził się 13 marca 1903 r. w miejscowości Theodorshof w Galicji (obecnie Ukraina). Nie wiadomo, gdzie uzyskał wykształcenie nauczycielskie i rozpoczął pracę pedagogiczną . Od 1934 r. był zatrudniony w Prywatnej Szkole Niemieckiej w Ryczywole. Po ustąpieniu ze stanowiska Dyrektora Ewalda Schlacka został jego następcą. W 1939 r. był zagrożony internowaniem. Ostrzegła go rodzina miejscowego kominiarza (Tonn), dlatego z żoną i z dziećmi ukryli się w lesie. W pierwszych dniach września wojsko polskie podpaliło dom Straussów na ul. 6 stycznia (obecnie na tym miejscu stoi dom Państwa Figiel). Budynek spłonął doszczętnie, dlatego Dyrektor Strauss otrzymał mieszkanie w Starym Przedszkolu. Został powołany do wojska – służył na froncie wschodnim. Dostał się do niewoli rosyjskiej, z której wrócił w 1948 r. Miał 6 dzieci. W Dolnej Saksonii (Gifhorn, Gamsen) pracował jako kierownik i pedagog aż do śmierci w 1960 r.
Niemiecki plan z zaznaczeniem szkoły, budynków i ulic (okres okupacji)
