Zrekonstruowany pomnik Powstańca Wielkopolskiego w Ujściu
Śledząc losy Powstańców z Ryczywołu i okolic można trafić często na ciekawe i zagadkowe wątki. Ponieważ losy naszych Powstańców łączą się z Chodzieżą i Czarnkowem niewątpliwym autorytetem w kwestii odkrywania tajemnic jest Pani Dorota Marciniak, której dokonania prezentowałem już kilkakrotnie na łamach ryczywol.info. Moją uwagę przykuła postać Stanisława Cylkowskiego.
A wszystko zaczęło się od Ujścia. Przejeżdżając drogą krajową nr 11 nie da się nie zauważyć majestatycznego monumentu Powstańca. Wnikliwe badania Pani Doroty pozwoliły ustalić, że jest to rzeźba wykonana przez Sylwestra Mańczaka a modelem była postać Powstańca Stanisława Cylkowskiego. Ktoś zapyta a co ma Cylkowski wspólnego z Ryczywołem ? – owszem ma…..
Stanisław Cylkowski przyszedł na świat w Gościejewku 01.05.1896 r. Często zmieniał miejsce zamieszkania – okresowo przebywał w Nininie i Ludomach. W szeregi powstańcze wstąpił jako ochotnik w Nininie. Jego szlak bojowy nie jest znany. Osiadł w Chodzieży gdzie inny Powstaniec – rzeźbiarz Sylwester Mańczak namówił go do udostępnienia swojego wizerunku na potrzeby wykonania rzeźby w Ujściu (odsłonięcie w 1934 r.). Stanisław Cylkowski przez kilka miesięcy pozował artyście. Według relacji rodziny działał w Kole Związku Powstańców Wlkp. w Chodzieży. Zmarł na gruźlicę w 1935 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym. Wdzięczny rzeźbiarz wykonał niezwykły nagrobek, który możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. Rzeźba Powstańca, która zniszczyli hitlerowcy wróciła na swoje miejsce w 2008 r. I tak historia zatoczyła koło a Ryczywolanie mogą być dumni, że ich ziemia wydała syna, którego wizerunek na stałe wpisał się przestrzeń publiczną Wielkopolski.
Zachęcam Państwa do poszukiwań genealogicznych. Często w starych dokumentach możemy odnaleźć niesamowite historie, które warto spisać i upublicznić kolejnym pokoleniom. Szukajmy dobrych przykładów i chwalebnych czynów, bo przecież historia magistra vitae est !!!
Dziękuję Pani Dorocie Marciniak za udostępnienie materiałów biograficznych i zdjęć.
Oryginał pomnika podczas prac (zdjęcie ze zbiorów D.Marciniak)
Nagrobek Stanisława Cylkowskiego w Chodzieży (zdjęcia ze zbiorów D. Marciniak)
