Ryczywół na przestrzeni wieków rzadko stawał się przedmiotem zainteresowania pozostałych mieszkańców Wielkopolski. Gmina jest cicha i spokojna. Prozę codzienności przerwały dopiero ostatnie tygodnie. Ryczywół pojawił się w programie telewizyjnym TVN 24, a pewne znalezisko było szeroko komentowane w różnych kręgach naukowych i publicystycznych. Zawrzało też na forach internetowych. A wszystko za sprawą dwóch mieszkańców Gminy – Pana Jana Fryca i Roberta Zimnego z Ryczywołu. W listopadzie ten pierwszy przypomniał sobie o rzeczy, którą znalazł w stercie śmieci i odpadów rozbiórkowych w latach 90. Przypadkowe spotkanie z regionalistą Robertem Zimnym stało się inspiracją do działania i określenia jaką wartość historyczną ma ten przedmiot. Już wstępne oględziny dawały nieomal pewność, że mamy do czynienia z fragmentem świętej księgi judaizmu – Tory o kilkusetletniej metryce. Wywiad środowiskowy i analiza dostępnych źródeł pozwoliły ustalić okoliczności odszukania tego niezwykłego źródła historycznego. Niestety stan zachowania nie rokował najlepiej. Robert Zimny podjął się misji uratowania starodruku. Pierwsze kroki skierował do Dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu Henryka Krystka – jak się okazało był to strzał w dziesiątkę. Pan Dyrektor po konsultacji z pracownikami – specjalistami od konserwacji (podziękowania dla Pana Kierownika Przemysława Wojciechowskiego) podjął decyzję o poddaniu fragmentów Tory skomplikowanemu procesowi rekonstrukcji. Ostatecznie misja zakończyła się sukcesem i Tora po renowacji wróci do Ryczywołu i stanie się niewątpliwie jedną z największych atrakcji turystycznych Gminy. W połączeniu z planowaną rewitalizacją cmentarza żydowskiego może stanowić ważny punkt na szlaku turystycznym związanym z historią wielkopolskich Żydów.
O wielu interesujących szczegółach akcji mogą się Państwo dowiedzieć z filmów – linki poniżej.
20 marca 2015 r. Ryczywolanie mogli zobaczyć efekty prac renowacyjnych fragmentów Tory oraz przenieść się na chwilę w czasy kiedy Żydzi, Polacy i Niemcy w Ryczywole żyli i pracowali obok siebie – bez uprzedzeń i nienawiści. Pan dr Robert Zimny z pracownikami Biblioteki i Domu Kultury przygotowali spotkanie historyczne i wystawę pt. „Nasi starsi bracia w wierze. Historia ludności żydowskiej w Ryczywole”. Zaproszono trzech znamienitych gości – Pana Dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu – Pana Henryka Krystka, Kierownika pracowni Renowacji Materiałów Archiwalnych Pana dr Przemysława Wojciechowskiego oraz wybitnego tłumacza literatury hebrajskiej pracownika UAM w Poznaniu – Pana Leszka Kwiatkowskiego. Goście zaprezentowali w ciekawej formie technikę konserwacji pergaminów na przykładzie żydowskiej Tory. Nadmienię, że zabytek został odrestaurowany nieodpłatnie przez pracowników Archiwum. Trudno dziś oszacować wartość przeprowadzonych prac ale były one znaczne – całemu zespołowi na czele z Dyrektorem Henrykiem Krystkiem w imieniu lokalnej społeczność serdecznie dziękujemy. W drugiej części Pan Leszek Kwiatkowski odczytał fragmenty ocalałej Tory. Mogliśmy usłyszeć prawdziwy mini koncert albowiem odczyt przypominał bardziej śpiew. Na koniec widzowie mogli zwiedzić niezwykłą wystawę gdzie zgromadzono ślady kultury żydowskiej z Ryczywołu – oprócz wspaniali wyeksponowanej Tory, Ryczywolanie zobaczyli fragmenty macew oraz inne ciekawe dokumenty i materiały ikonograficzne. Na piękny gest zdobyły się ALE BABKI, które zadbały o kawę i słodkości. Ogólną konkluzją może być to, że każda miejscowość ma swoje tajemnice i skarby – wystarczy cierpliwie szukać i wierzyć, że w każdym opowiadaniu jest cząstka prawdy. Z apelem zwracam się też do mieszkańców Ryczywołu i okolic – zanim podejmiecie decyzję o wyrzuceniu czegoś na śmieci sprawdźcie czy nie jest to rzecz cenna nie w wymiarze stricte pieniężnym ale historycznym lub artystycznym. Panowie Jan Fryc i Jacek Dereżyński wykazali się niespotykaną często postawą obywatelską za co społeczność Ryczywołu może być im tylko wdzięczna.
